Sluishuis, Amsterdam, Nederland
HELLEND BRANDWEREND GLAS VOOR MARKANT SLUISHUIS
Autheur: Marco Groothoff
Op de Plek waar stad, landelijk gebied en water elkaar ontmoeten in Amsterdam IJburg, verrijst het Sluishuis. Dit 46.500 vierkante meter tellende woningbouwproject van BIG — Bjarke Ingels Group en Barcode Architects helt straks over het water. Reden om de ramen van de uitkragende appartementen te voorzien van beloopbaar brandwerend glas in de hoogste classificatie: E160. De montage van het glas is in november afgerond en de oplevering van het complex is medio 2022.
Het ontwerp van het Sluishuis, dat in het water bij de Enneüs Heermab- rug komt te staan, is een knipoog naar de traditionele binnenstedelijke hofjes. Door richting het water een hoek van het blok op te tillen, ontstaat een binnenhof dat in verbinding staat met het omliggende water en een weids uitzicht biedt over het IJmeer. Richting de buurt op het Steigereiland loopt het blok getrapt naar beneden, waardoor terrassen ontstaan en het gebouw een prettige schaal heeft richting de omgeving. Door de gebouwvorm hebben alle appartementen veel daglichttoetreding. Bewoners en bezoekers kunnen gebruik maken van de binnenhof, de pontonpromenade rondom het gebouw, en de openbare looproute naar de top van het Sluishuis.
ASYMMETRISCH
Vanuit de plattegrond ziet het bouwwerk eruit als een traditioneel rechthoekig blok, maar vanuit willekeurig welk ander standpunt dan ook krijgt het pand ineens een volstrekt asymmetrisch karakter. Rondom het gebouw komt een reeks eilanden met woonboten en drijvende tuinen. In de plint is een gevarieerd programma voorzien met een centrale lobby voor de bewoners, een zeilschool, een watersportcentrum en een restaurant. Er komen 442 appartementen in het pand, bestemd voor verschillende doelgroepen, inkomensniveaus en leeftijdscategorieën. Alle woningen zijn via de centrale binnenplaats toegankelijk. Op de begane grond bevinden zich speciale float-in- en watersportappartementen. Op de andere verdiepingen is er een diversiteit aan woningen, van appartementen met buitenruimtes en uitzicht over het water tot penthouses met een voortuin die uitkomt op de binnenplaats.
Het Sluishuis wordt een passief gebouw met een Energieprestatiecoëffi ciënt (EPC) van -0,01. Dit betekent dat het gebouw
meer energie produceert dan het gebruikt. De verwarmingsbehoefte van het gebouw is geminimaliseerd door het combineren van isolatietechnieken, triple glas, warmteterugwinning van de ventilatiesystemen en afvalwateropvang. Stadsverwarming en warmtepompen voor warm water en koeling verlagen het energieverbruik nog verder. Circa 2.200 vierkante meter aan zonnepanelen compenseert het resterende energieverbruik voor verwarming, warmtepompen, ventilatie en ledverlichting.
MC KERSTEN
Ronald Struik is projectleider/montageleider bij MC Kersten uit Amsterdam dat is gespecialiseerd in het bedenken en ontwikkelen van complexe metaalconstructies, trappen, liftschachten, hekwerken, kozijnen, deuren en kunstwerken. Kersten is een in 1959 opgericht familiebedrijf onder leiding van Robert en Jeroen Kersten, de zoons van de oprichter. Inmiddels is ook een derde generatie actief binnen het bedrijf. ‘De brandwerende ramen van het Sluishuis passen in ons rijtje speciale projecten’, vertelt Struik. ‘Een echt hoogstandje in samenwerking met AGC Pyrobel dat beloopbare EI60 beglazing heeft geleverd voor de ramen in de appartementen die over het water hellen. Het gaat in totaal om 42 kozijnen die bij ons in de productie prefab zijn geassembleerd. We hebben het glas verwerkt in een Janssen VISS Fire profiel en de samenstelling is voor deze toepassing speciaal getest. Dat klinkt allemaal eenvoudig, maar dat was het zeker niet. Naast de brandwering en beloopbaarheid was er, vanwege de enorme energieprestatie van het gebouw, bijvoorbeeld ook een hoge luchtdichtheidseis.’
Jansen biedt met VISS Fire een universeel inzetbaar, geïsoleerd en modulair gevelconstructiesysteem. Het systeem is standaard geschikt voor verticale binnenen buitengevels van alle brandweerstandsklassen (E30, EW30/60/90 en EI30/60/90). Belangrijk kenmerk is de geringe aanzichtbreedte van 50 millimeter voor stijl- en regelconstructies. De bouwdiepten zijn 50 tot 140 millimeter en daarmee is het profielsysteem geschikt voor verdieping overschrijdende gevelelementen tot een hoogte van 5 meter en een onbeperkte breedte. In het Sluishuis is de maatvoering van de kozijnen 1.250 x 3.000 millimeter. ‘De eis van 60 minuten voor brandwering in de hoogste classificatie EI’, zo legt Struik uit, ‘komt voort uit het voorkomen van brandoverslag van het ene appartement naar het andere, schuin erboven liggend. Daarnaast hellen de appartementen boven het water waardoor ze slecht bereikbaar zijn voor de brandweer.’
DEDICATED TEST
EI staat voor vlamdichtheid (E) en thermische isolatie (I) en is het criterium dat de temperatuurstijging van het glas aan de beveiligde kant meet. Vanwege de flauwe helling van de kozijnen, 30 procent, diende het glas niet alleen doorvalveilig maar ook beloopbaar te zijn. Het glaspakket telt totaal 74 millimeter dikte waarbij een Pyrobel T EI60 35H buitenruit is gecombineerd met een 888.8 gelamineerde binnenruit van gehard glas. De brandwerende ruit bevindt zich buiten, waar die normaal aan de binnenzijde wordt toegepast. Dat heeft te maken met de beloopbaarheid. De spouw met Argon gas is 12 millimeter en het pakket heeft een UG-waarde van ongeveer 1,1 W/m2K. Totaal gaat het om 140 vierkante meter. Zoals hiervoor aangegeven, is Janssen VISS Fire standaard geschikt voor verticale toepassingen. Hellende constructies dienen speciaal te worden getest, zeker wanneer het glas een afwijkende samenstelling heeft.
Jan Liebeton is Product & Marketing Manager Fire Resistant Glass bij AGC Glass Europe en legt uit waarom de test horizontaal is gedaan. ‘De brandtest is uitgevoerd bij Efectis en de maximale geteste maat is 2.967 x 1.226 millimeter. Het gaat om een zogenaamde “dedicated test”, speciaal voor dit project, met Kersten als opdrachtgever. Als je het verticaal test mag je het kozijn in deze specifieke samenstelling alleen verticaal toepassen, met een afwijking van 10 graden. Test je het op 45 graden dan kun je er alleen iets mee in een hellingshoek van 15 tot 80 graden. Wanneer je de test horizontaal doet, dan mag je het toepassen van 0 tot 80 graden. Dat maakt het bereik voor toekomstig gebruik groter. Die keuze is mede gebaseerd op het vertrouwen in ons product van zowel de aannemer BESIX als van MC Kersten. Slaag je niet dan moet de test op nieuw en loop je behoorlijk vertraging op. Maar het is in één keer goed gegaan en we hebben meer dan 90 minuten gehaald.’
UITDAGENDE MONTAGE
De prefab kozijnen met het dikke glaspakket wegen circa 600 kilo en waren te groot en te zwaar om binnendoor te transporteren. Ze zijn dan ook van buitenaf gemonteerd. Op de artists impressions van het eindresultaat kragen de gevels uit boven het water. Echter, waar straks water komt, is nu nog vaste land en dus ‘gewoon’ bouwplaats. Dat maakte de montage van de kozijnen wat gemakkelijker al was het nog steeds een uitdagende klus. Struik: ‘We hebben een speciale montagewijze moeten bedenken waarbij we gebruik hebben gemaakt van een hijsconstructie. Feitelijk hebben we de kozijnen vanuit het plafond door de gevel in de woningen gehesen. De hijsconstructie hebben we in eigen huis ontworpen en ook laten certificeren. Het zijn zeven bouwlagen en bij de onderste drie hebben we een telescoophoogwerker gebruikt. Vanaf de vierde bouwlaag hebben we kunnen werken met een rolsteiger. Daarbij hebben we gebruik gemaakt van een soort tribunesteiger van de aannemer, die er toch al stond als ondersteuning van het betonwerk.’
Resultaatgericht samenwerken is een gevleugeld begrip dat in de bouw steeds vaker terugkomt. Maar waar gehakt wordt
vallen spaanders en het is de taak van Struik alle partijen op één lijn te krijgen en houden. ‘Kersten was van A tot Z, van ontwerp tot oplevering, bij het werk betrokken’, vertelt hij, ‘en ik ben als een spin in het web om werken als dit met collega’s, leveranciers, de aannemer en de architect tot een goed einde te brengen.
Ook de samenwerking met AGC in het voortraject, de testfase en de realisatiefase is uitstekend verlopen. Dat is AGC ook wel toevertrouwd. Ze geven advies op basis van kennis en kunde, en leveren goede support. Inherent aan glas is dat er een onvolkomenheid op kan treden. Dit wordt door AGC vakkundig en adequaat opgelost. Het voordeel aangaande de vervaardiging van de staalconstructies, is dat we de complete fabricage en assemblage in eigen huis hebben, dus als er al iets dient te worden aangepast, voeren we dit in eigen huis uit. We zitten altijd bovenop de gemaakte afspraken en dat geldt ook voor AGC. Het werk is dan ook prima volgens planning verlopen met een state-of-the-art resultaat waar we straks allemaal trots op kunnen zijn.’
PROJECTFEITEN
- Ontwikkeling: BESIX en VORM
Gemeente Amsterdam - Architect: Bjarke Ingels Group (BIG) en BARCODE
Architects - Hoofdaannemer: BESIX Nederland
- Brandwerende kozijnen: M.C. Kersten
- Brandwerend glas: AGC Pyrobel
- Bouwperiode: 2017 - 2022
- Totale waarde: € 70 miljoen
- Capaciteit: 442 energiezuinige appartementen en 4.000
m2 commercièle en/of gemeenschappelijke ruimten - Grootte: 46.500 m2
VIDEO GLAS IN BEELD
The windows of the cantilevered apartments with walkable fire-resistant glass with the highest classification (EI60). Artist impression: Barcode Architects
Jan Liebeton and Ronald Struik with a view of two sloping sections with fire-resistant glass in the background.
The floor plan is traditionally rectangular, but from every other point of view, the Sluishuis is completely asymmetric. Artist impression: Barcode Architects
The precast window frames were lifted through the façade of the apartment ceilings using a special hoisting device.
Ronald Struik (left): 'The fire-resistant windows are walkable and in keeping with our series of special projects. It was a terrific collaboration with AGC Pyrobel.'
The Sluishuis is still under construction. Completion is scheduled for mid-2022.
